‘We willen mensen enthousiasmeren om te komen kijken.’ Marcel van Kampenhout, bestuurslid en vrijwilliger bij de Zuidervermaning in Westzaan is enthousiast over de bijzondere kerk.
Sfeervol concert bij kaarslicht
‘In de winter zijn hier avondconcerten, dat is zo bijzonder om mee te maken. De kerk is dan alleen verlicht met kaarsen. We hebben een afwisselende programmering. Een paar keer per jaar is hier oude muziek. Maar we programmeren bijvoorbeeld ook Arhur and frieds en vijftien zangers die zowel a capella als Renaissance muziek zingen. Dat is zo mooi. Maar je kunt hier ook genieten van moderne folkmuziek.
De akoestiek van de Zuidervermaning is prachtig, daarom treden muzikanten en zangers hier graag op. Ook komen bands hier voor een cd-opname, opnieuw vanwege de akoestiek, maar ook vanwege de rust.’
Schuurkerk staat inverdan
‘Met Open Monumentendag was ik de gids, daarom heb ik me verdiept in de geschiedenis van de kerk en de Doopsgezinden. De Zuiververmaning dateert uit 1731. In die tijd mochten doopsgezinden wel hun geloof belijden, maar niet zo zichtbaar. Dat heeft te maken met de Nederlandse tolerantie na de Tachtigjarige Oorlog. Daarom is het ook geen herkenbare kerk, maar een schuurkerk. En in dit geval wel een gigantische schuur. Het staat inverdan, dus van de weg af, zodat het niet direct in het zicht valt. Toen de oude schuur was versleten, moest er iets nieuws komen. Het is toen in zeven maanden gebouwd, een dergelijk project zou nu wellicht wel tien jaar duren.’
Leuke weetjes
Het prachtige orgel is in 1718 gebouwd door Matthijs Verhofstad voor de Kleine Kerk van Edam. In 1880 is het aangekocht voor de kerk in Westzaan. ‘Het paste hier niet, daarom zijn de engelen met de bazuinen omgedraaid.
Een ander pronkstuk is de kerkkamer waar de Vermaner zich voorbereidde op de preek. Hier is nog een originele smuiger te zien met prachtige originele Delfts blauwe tegels. Deze zijn mooi gerestaureerd. Ook is hier een dubbelzijdige klok te zien.
Vroeger was hier natuurlijk geen elektriciteit. Toen dit later werd aangelegd mocht de kerk niet worden aangetast. Daarom zitten er soms knopjes op de meest vreemde plekken.’
Zand op de vloer
‘Het zand op de grond, zoals in elke Vermaning, heeft ook een belangrijke functie. Vroeger rustten de benen van de kerkgangers op stoofjes die verwarmd werden door kolen. Bij een lange preek van een uur kon iemand nog wel eens indutten. Het gevaar bestond dan dat er kolen op de houten vloer rolden. Het zand op de vloer zorgde dat het hout niet direct ging branden. Zo hebben de kaarsen ook een lekbak.
Het zand neemt ook vocht op. De kerk staat op poeren, die zijn een meter hoog. Het veenweidegebied blijft een moeras met veel vocht en water. Wanneer het water hoog staat dan blijft de kerk droog, het zand neemt dan het vocht op.
Kinderen krijgen te horen dat ze op zondagochtend eerst moeten controleren of je een bokkenpoot op het zand ziet. Dan zou de duivel afgelopen week in de kerk zijn geweest. De duivel hebben we niet gezien, wel muizensporen.’
Klik hier voor meer informatie over het cultuur centrum Zuidervermaning in Westzaan.
Meer informatie over de bouw en restauratie vind je op de site van Stadsherstel.
