Op 24 mei jl. was er in het Zaanstadberaad een rondvraag over het toenemend aantal mensen dat onder bewind komt te staan. Daarmee stijgen de kosten voor de gemeente. Maar meer mensen onder bewind is dit eigenlijk zorgelijk?
Investeren in mensen
In plaats van in de zorg te spreken over kosten willen wij dit liever benoemen als investeren. Je investeert in een beter bestaan met als doel dat mensen op termijn weer zelfredzaam worden. Dit is direct een kanttekening bij het voeren van alleen bewind. Dit is niets anders dan het beheren van iemands portemonnee.
De stijging van het aantal mensen onder bewind vindt zijn oorsprong in een wetswijziging in 2014. Waar voorheen het onder bewindstellen alleen bedoeld was voor kwetsbare volwassenen kan nu iedereen met ‘problematische schulden’ een bewindvoerder aanvraag. Gelijktijdig zijn de eisen om toegelaten te worden tot de wettelijke schuldsanering aangescherpt en is er bezuinigd op de gemeentelijke schudhulpverlening.
Zoals gezegd is het voeren van bewind alleen het beheren van iemands portemonnee. Nu er steeds meer mensen met problematische schulden onder bewind worden gesteld door de kantonrechter ligt hierin niet de duurzame oplossing. Naast dat een persoon onder bewind wordt gesteld moet er gewerkt worden aan het oplossen van de schulden en aan gedragsverandering om recidive te voorkomen en mensen weer zelfredzaam te maken. Dat is duurzaam investeren in mensen. Het oplossen van schulden en werken aan gedragsverandering valt echter niet onder het takenpakket van de bewindvoerder. Maar bij wie ligt deze taak dan wel? Hierin komen de gemeente en de sociale wijkteams in zicht.
Gemeente Zaanstad goed op weg
De gemeente Zaanstad is naar mening van de PvdAZaanstad goed op weg ondanks dat ook in Zaanstad het aantal mensen onder bewind stijgt. Vanuit de wijkteams wordt er budgetcoaching en budgetbeheer op maat aangeboden. Dit heeft enerzijds een preventief karakter ( zorgen dat mensen niet in de schulden komen) maar kan ook als nazorg worden ingezet ter voorkoming van recidive of gedurende een onderbewindstelling. Budgetbeheer op maat is ook een goedkoper alternatief dan iemand onder bewind stellen. Ook is de gemeente in gesprek met de Rechtbank Haarlem of er genoeg gekeken wordt naar alternatieven voor bewindvoering ondanks dat de gemeente formeel geen actieve rol heeft in dit proces. De PvdaZaanstad juicht dit van harte toe. Daarnaast is er een in 2015 unaniem aangenomen motie van de PvdA om de toelatingseisen tot de wettelijke schuldhulpverlening ruimhartig te hanteren en om maatwerk als uitgangspunt te nemen.
Nu de vraag: Meer mensen onder bewind is dit zorgelijk? Het antwoord hierop is ja zolang er niet gelijktijdig wordt gewerkt aan een duurzame oplossing. Naar mening van de PvdAZaanstad dient beleid gericht te zijn op 1. Preventie, zorgen dat mensen niet in de schulden komen en er eerst gekeken wordt naar alternatieven voor bewindvoering. 2. Tijdens een onder bewind stelling moet er gewerkt worden aan zelfredzaamheid en het oplossen van schulden om zodoende op termijn zonder bewindvoerder weer verder te kunnen. 3. Nadat een onder bewind stelling wordt beëindigd dienen er nazorg trajecten te zijn om recidive te voorkomen. Dit is investeren in mensen en zal op termijn minder kosten met zich meebrengen dan mensen afhankelijk maken van bewindvoering.
De gemeente Zaanstad is goed op weg maar wij zullen dit onderwerp nauwlettend blijven volgen.
Tot slot de nuance
Naast dat wij geloven in werken aan zelfredzaamheid en eigen verantwoordelijkheid zullen we ook moeten accepteren dat dit niet altijd voor iedereen kan. Voor die groep is het onderbewindstellen en houden een prima optie natuurlijk.
Geert Rijken
Feiten en cijfers in gemeente Zaanstad
De gemeente Zaanstad is wettelijk verplicht de bewindvoering voor mensen te betalen. Een totale vergoeding geldt voor mensen met een inkomen tot 110% van de geldende norm op grond van de Participatiewet. Boven dit percentage vindt vergoeding plaats naar financiële draagkracht. In 2017 waren dit gemiddeld 1.174 personen en in 2018 t/m april gemiddeld 1.240 personen. Het gemiddelde bedrag ligt op ongeveer 140,- per maand per persoon. Van het actuele bestand heeft 51% een uitkering en 49% een ander inkomen.
