Wethouder Wessel Breunesse (GL) mocht als eerste de WasteShark in Zaandam besturen: de zwemmende ‘vuilnishaai’ die blikjes, dozen en ander afval uit de Gedempte Gracht gaat vissen.
De Gedempte Gracht was bevroren zodat er uitgeweken werd naar het brakke water van de Zaan bij de sluis. Daar legde de Veulvreter’ zoals de ‘aquadrone’ gedoopt is, zijn eerste meters af.
Geheel probleemloos ging het in eerste instantie niet, de haai liep vast op een paaltje, deed nogal lang over de Beatrixbrug en moest drie keer in de herkansing voordat een Red Bull-blikje verschalkt werd (het vuilnis was speciaal voor deze gelegenheid in de Zaan gestort). Maar na een tijdje oefenen kreeg de wethouder de haai onder controle en werden alle ongerechtigheden uit het water gevist. Na het filmpje tikken we door:
Het Rotterdamse bedrijf RanMarine ontwikkelde de WasteShark in 2017. In Rotterdam en Dordrecht is wel geëxperimenteerd met de afvalhaai, maar die gemeenten hebben de water-drone niet zelf in gebruik genomen. Het Bredase schoonmaakbedrijf Krinkels werkt wel met een WasteShark in Nederland. Ook wordt het apparaat gebruikt in de VS, Groot-Brittannië, Denemarken en Zuid-Afrika.
Twee vuilniszakken
Zaanstad is de eerste Nederlandse gemeente die de haai zelf heeft aangeschaft. Het is volgens ontwikkelaar Michel Heemskerk – die zelf bij de tewaterlating aanwezig was – de nieuwste versie: WasteShark 1,5. De WasteShark kan 160 liter zwerfvuil ‘opeten’, volgens Heemskerk komt dat neer op ongeveer twee volle grijze vuilniszakken.
Zaanstad heeft een afstand-bestuurde WasteShark gekocht voor €24.000 (ex. btw). Er is ook (een duurdere) ‘autonome’ haai die geheel op eigen initiatief grachten leeghaalt. Bij het exemplaar dat Zaanstad aanschafte moet altijd iemand blijven die hem bestuurt. “De kosten van het personeel zijn nog niet bekend, aangezien wij nog niet weten hoe vaak de WasteShark zal worden ingezet.” laat Zaanstad weten. O ja, en hij is emissievrij en innovatief waar hij “bijdraagt aan duurzaamheid binnen de gemeente”.
Zwerfafval
Waar kunnen we de Veulvreter bewonderen? Breunesse:
“voornamelijk op de Gedempte Gracht, daar is de overlast nu het grootst. En als we daar ervaring mee hebben kunnen kijken of we hem ook op andere plekken kunnen inzetten.”
En is die ook efficiënt? Het is een behoorlijk prijskaartje. En en moet altijd iemand naast staan. Breunesse:
“Op deze manier kunnen we wel op een vrij eenvoudige manier vuil uit de gracht halen. Dus het is goe om hier ervaring mee op te doen. Of het ook werkt en of we het ook breder kunnen inzetten. Er hoeft niemand de gracht in zoals afgelopen zomer met de kroosduikers. Met dit apparaat kunnen op een goeie manier de gracht schoonhouden.”
Het schoonhouden van het centrum van Zaandam vraagt extra aandacht volgens Zaanstad: “bezoekers van het station (terugkerend van bijvoorbeeld een festival), van horeca of kledingwinkels (grote papieren tassen) zorgen voor veel zwerfafval. De centrummedewerkers van de gemeente Zaanstad legen de prullenbakken twee keer per dag. Daarnaast vissen ze met een schepnet afval uit de gracht.” Dat laatste is dus vanaf nu niet meer nodig.
Zaanstad organiseerde een prijsvraag voor een toepasselijke naam van de WasteShark. Hierop kwamen meer dan 130 inzendingen binnen. Veulvreter werd bedacht door de familie Rietvink.
