(21 december 2022)
Cultuurhuis Wherelant in Purmerend is met ondersteuning van een provinciale subsidie gestart met een theaterschool voor jongeren met een verstandelijke beperking. Opmerkelijk: het verzoek hierom kwam uit de doelgroep zelf.
Op 14 mei 2023 staan ze met een première in het Amsterdamse Theater Bellevue. De 12 studenten van de Theaterschool van Cultuurhuis Wherelant geven daar een voorstelling, in samenwerking met theatergezelschap Mugmetdegoudentand. Een week later doen ze het nog eens dunnetjes over in Theater Purmaryn in Purmerend. Een geweldige ervaring voor een bijzondere groep studenten. “Wij hadden al jaren een activiteit voor hen met theatergroep Flexibel, op de zondagmiddagen,” vertelt afdelingshoofd speciale groepen en projecten Jantine Geels. “Op een gegeven moment zeiden enkele deelnemers: wij vinden dit zo leuk, kunnen wij hier niet ons beroep van maken?” Leider Henriëtte ter Riet van Flexibel en Jantine gingen ermee aan de slag. Zij staken 5 jaar lang de tijd en energie erin om de opleiding van de grond tillen. En op 3 oktober 2022 ‘ging de bel’ voor de eerste lesdag.
Een echt alternatief
De studenten komen 2 keer per week naar Cultuurhuis Wherelant. De maandagen staan in het teken van ‘train je lijf’. Met onder andere theateryoga en spel- en danslessen worden zij fysiek getraind. Op de woensdagen wordt de theaterwereld naar de school gebracht. Professionals zoals acteur/poppenspeler Servaes Nelissen en actrice Joan Nederlof komen naar Purmerend om les te geven en vaardigheden bij te brengen. “Het is een unieke opleiding,” vertelt Jantine. “Na twee jaar ronden de studenten een volledig traject af en ontvangen zij een certificaat. Ik denk dat dit heel belangrijk is, want hiermee krijgt deze doelgroep een echt alternatief aangeboden. Jongeren uit het reguliere onderwijs kiezen na hun middelbare school uit een enorm aanbod aan vervolgopleidingen. Voor jongeren uit het Voortgezet Speciaal Onderwijs (VSO) valt er weinig te kiezen. De meesten stromen daarom rechtstreeks door naar dagbesteding of een baan in de horeca.”
Wat is je droom?
De theaterschool biedt nieuw perspectief. De studenten kunnen na de opleiding verder met een verdiepingsjaar waarin zij meespelen in voorstellingen. Maar ze kunnen ook werk zoeken als assistent van theaterdocenten of in de hospitality, in de theaterwereld of elders. Professioneel acteur worden is soms ook mogelijk. Jantine: “Het komt voor, kijk maar naar Sjoerd Fleur met zijn rol van Joey in Mocro Maffia. We hebben de studenten vooraf gevraagd naar hun droom. Het antwoord luidt dan vaak: een rol in Goede Tijden Slechte Tijden. De komende tijd gaan we onderzoeken of dat mogelijk is.” Daarnaast heeft Henriette ter Riet een specifieke methode ontwikkeld, genaamd Connecting Theater, bedoeld om deze specifieke groep op het toneel tot hun recht te laten komen. Jantine licht toe: “Teksten onthouden is niet het talent van mensen met een verstandelijke beperking. Daarom worden zij binnen de methode van Henriette op het toneel ondersteund door professionele acteurs, die hier speciaal voor getraind zijn.”
Huiskamer
Op het moment van schrijven loopt het allereerste jaar van de theaterschool een kleine 2 maanden. “Elke dag is een feestje,” vindt Jantine. “De studenten zijn enthousiast en leergierig. Soms geven ze aan dat ze bepaalde aspecten beter willen leren, en daar wordt dan extra aandacht aan besteed. En uiteraard is er ruimte voor hun specifieke behoeften. Daar zijn afspraken over gemaakt. Als iemand bijvoorbeeld overgevoelig is voor prikkels, krijgt hij of zij de ruimte om af en toe even iets anders te gaan doen.” De opleiding vindt plaats in een theaterzaal van Cultuurhuis Wherelant, maar er is ook een speciale huiskamer gecreëerd. Daar evalueren ze na afloop de lesdag, onder het genot van een kopje thee. De climax van het 1e jaar wordt uiteraard de voorstelling die opgevoerd gaat worden in Theater Bellevue, Theater Purmaryn en wellicht ook elders. “De voorstelling wordt samen met de studenten in elkaar gezet. Het is maatwerk. Studenten mogen aangeven wat zij graag willen spelen. Zo is er een eentje die tijdens de les van Servaes Nelissen ontdekte dat ze graag met handpoppen speelt. Dat wordt dan in het stuk opgenomen.”
Financiering
De Theaterschool is mede mogelijk gemaakt door een subsidie van provincie Noord-Holland. “Dat was het laatste stukje financiering dat we nodig hadden om van start te gaan,” vertelt Jantine. “Daarnaast doet de gemeente mee, en nog een aantal andere partners zoals kleine fondsen en het lokale MKB. En een student heeft zelf een bingo georganiseerd en daarmee maar liefst 1200 euro binnengehaald.”
Cultuurhuis Wherelant ontving de subsidie vanuit de Impuls samenwerking cultuur- of erfgoedorganisaties van de provincie Noord-Holland. De focus ligt op samenwerking ten behoeve van de toekomstbestendigheid van kleinere tot middelgrote culturele en erfgoedorganisaties. De regeling is onderdeel van Motie 42, het Economisch herstel en duurzaamheidsfonds van de provincie Noord-Holland.
Foto: Jantine Geels is 1 van de initiatiefnemers van de theateropleiding
