Erik Schaap heeft de tweejaarlijkse Bredenhofprijs gekregen voor zijn historische boek De Verraadster. Jur Kingma, die al veertig jaar publiceert over vooral de Zaanse industrie, kreeg de vierjaarlijkse oeuvreprijs.
De prijzen werden zaterdagmiddag uitgereikt tijdens de geschiedenismarkt in de Bullekerk in Zaandam. De jury moest kiezen uit de maar liefst 55 publicaties van de afgelopen twee jaar over de Zaanstreek. Vijf genomineerden bleven over. Die van Erik Schaap sprong er uit. Het viel de jury op dat Schaap dit keer een andere aanpak had gekozen dan bij zijn eerdere boeken. De Tweede Wereldoorlog is zijn specialiteit. ,,Niet troepenbewegingen of vliegtuigen, maar het gaat mij om de persoonlijke beweegredenen’’, legt de auteur uit, die al twintig jaar in de Havenbuurt woont.
Communisten
Die Havenbuurt is een in zichzelf gekeerde buurt. Een linkse buurt ook, toen communistisch. Franci de Munck-Siffels woonde in de oorlog in die buurt. Zij had zich ook bij de communisten aangesloten, maar verraadde uiteindelijk veel verzetsmensen. De speurtocht van Schaap gaat over het waarom van dat verraad. ,,Tijdens mijn onderzoek heb ik ook contact gehad met haar jongste zus die nog in leven was. Telefonisch lukte dat niet, zodat ik gewoon bij haar langs gegaan ben in Amsterdam. Na drie ontmoetingen liet ze me weten slecht te slapen van de zaak en wilde ze niet meer. Ook zij kwam er door het onderzoek pas achter hoe groot dat verraad is geweest. Franci was echt een van grootste verraadsters.’’
Het boek leest volgens de jury als een roman, al houdt Schaap zich aan de feiten. Wanneer hij iets niet weet, wordt dat vermeld. Van het boek zijn al zeker 2.500 exemplaren verkocht en dat is voor Schaap een record. Ook de zus heeft het uiteindelijk gelezen. Ze vond het afschuwelijk, maar dat sloeg dan op het familiedrama.
Hier staat ingevoegde content uit een social media netwerk dat cookies wil schrijven of uitlezen. U heeft hiervoor geen toestemming gegeven.
De vijf genomineerde auteurs.© foto Erik Rietman
Schaap kreeg behalve een oorkonde en bloemen, ook een cheque van 2.500 euro. De andere genomineerden waren de boeken ’De Zaanse losse ploegen’ (Hans Boot), ’De schilders van de Zaan’ (Henk Heijnen), ’De drie gekroonde hamers: geschiedenis van een Zaanse smederij’ (Margreet van der Hulst), ’Het geheim van Holland: werken, leren, leven op het Hembrugterrein’ (Adrienne Quarles van Ufford).
Kingma
Tot zijn eigen teleurstelling was het boek dat Jur Kingma maakte over de Wormerveerse drukkerij Meijer niet genomineerd.
Maar dat had volgens de jury een andere reden: Kingma kreeg de oeuvreprijs. Die wordt in het vervolg iedere vier jaar uitgereikt en bestaat naast een oorkonde ook uit 2.500 euro. Bijna veertig jaar schrijft hij al artikelen en boeken over vooral de Zaanse industrie. Grofweg staan er 110 publicaties op zijn naam. Daarbij gebruikt hij vaak pakkende titels als ’Rokende schoorstenen en stoere werkers’ of ’Roode politiesabels op de koppen der hongerlijders’.
Frans Hoving (juryvoorzitter) en rechts Jur Kingma.© foto Erik Rietman
Kingma woonde in zijn jeugd op het terrein van papierfabriek Van Gelder en fietste van en naar school ook altijd langs de industriële bedrijven van de Zaanstreek. Vanwege zijn technische belangstelling wilde hij daar wel veel van weten, maar deed er verder niets mee. ,,Tot een buitenlandse vriend me voorstelde eens te schrijven over de technische kant van de molens. Zelf had ik het idee dat de Zaanstreek oud, vies en een achtergebleven gebied was. Maar dat beeld klopt niet.’’
Stoom
Dat beeld heeft hij rechtgezet in de vele publicaties over bedrijven, met als klapper een imposant naslagwerk over 450 jaar Zaanse industrie. Hoewel hij tegenwoordig in Brabant woont, is hij nog lang niet uitgeschreven. ,,Freek de Jonge vroeg me of de mensen indertijd ook zoveel verzet boden tegen de bouw van windmolens. Dat ga je dan uitzoeken. Net als de overgang van wind naar stoommachines. Dat was ook een enorme transitie. Iemand anders kwam weer met foto’s van een kraan uit de Tweede Wereldoorlog, waar niemand iets vanaf weet. Daar duik ik dan in. Inspiratie genoeg en het houdt je van de straat’’, verklaart hij zijn passie. Op initiatief van zijn broer komt Jur Kingma dit najaar met een boek over Van Gelder. Wellicht wordt dat of een ander boek over twee jaar dan weer genomineerd voor de Bredenhofprijs.
